Wapenveld
Het dorp Wapenveld, behoort tot de gemeente Heerde. Het vormt de verbinding tussen het Veluwe massief en de IJsselvallei. De eerste vermelding als Wapegelde, komt voor in de bezittingen van het Duitse klooster Werder rond 1100.
De naam Wapenveld is afkomstig van 'wapel' en dat is een oud woord voor moerasachtig, laaggelegen gebied. Wapenveld ligt dan ook op het laagste puntje van de Oost-Veluwe, al het water dat vanaf de oostflank van het Veluwemassief naar de uiterwaarden loopt, komt in Wapenveld terecht. Het gemaal Veluwe zorgt ervoor dat het via Hattem wordt afgevoerd naar de IJssel.
De omgeving kwam tot bloei nadat in 1407 volgelingen van Geert Grote zich in de buurtschap Berghuizen ten noorden van Wapenveld vestigden. Zij stichtten er het klooster St. Hieronymus, onderdeel van de Moderne Devotie. In de volksmond kreeg het de naam klooster Hulsbergen. Die naam heeft te maken met de hulst die veel voorkomt op de stuifzandrug die vanaf het Veluwemassief doorloopt tot in de uiterwaarden van de IJssel. Rond 1500 had het klooster zo'n 450 ha land in bezit evenals boerderijen en vele honderden stuks vee. Ook bouwde men in 1448 de eerste molen in Wapenveld en was er het bezit van twee watermolens op beken in Heerde. In 1578 kwam er een einde aan het kloosterleven. Troepen van Willem van Oranje onder leiding van Diederik Sonoy voerden in deze omgeving een beeldenstorm uit waarbij ook het klooster zwaar werd beschadigd.
Wapenveld bleef eeuwenlang een agrarisch dorp met veehouderij in en langs de uiterwaarden en akkerbouw op de hoger gelegen delen. Tot flinke groei kwam het vanaf 1839 toen Lubbertes van Gerrevink er zijn machinale papierfabriek vestigde. Deze werd in 1884 overgenomen door de familie Cramer. Het bedrijf groeide uiteindelijk naar een bedrijf dat op haar hoogtepunt in 1968 zo'n 850 medewerkers telde. Door de aanleg van het Apeldoorns kanaal (1825), de spoorlijn Apeldoorn-Hattem (1887-1889) en de verbetering van de Dorpenweg, raakte ook Wapenveld beter bereikbaar. Vanaf circa 1850 leidde dat tot de aanleg van een aantal grote landgoederen op de vroegere heideterreinen. Rond 1900 telde de kern Wapenveld zo'n 800 inwoners. De grote groei begon na de Tweede Wereldoorlog. Vanaf 1950 werden nieuwbouwwijken gebouwd en nam het aantal inwoners snel toe, tot de huidige 6.000.
